Việc chăm sóc, phát hiện dị tật ở bộ phận sinh dục đôi khi rất đơn giản, nhưng nhiều người chủ quan, khiến trẻ phải chịu nhiều đau đớn và hậu quả về sau.
Một trong những dị tật phổ biến ở bộ phận sinh dục trẻ hiện nay, có thể để lại những hậu quả đáng tiếc chính là hiện tượng ‘ẩn tinh hoàn’ ở những bé trai.
Theo đó, mỗi tuần tại khoa Ngoại (Bệnh viện Đại học Y Hà Nội) có ít nhất 2 ca phẫu thuật trường hợp bị ẩn tinh hoàn. Trong số đó, đa phần là trẻ nhỏ, nhưng cũng có những trường hợp người trưởng thành đã ngoài 30 tuổi.
‘Tinh hoàn ẩn’ là những tinh hoàn dừng lại trên đường di chuyển từ bụng xuống bìu trong thời kỳ bào thai. Các thể lâm sàng thường gặp là tinh hoàn nằm trong ổ bụng, ở lỗ bẹn sâu, trong ống bẹn hoặc ngoài lỗ bẹn nông.
Ths.BS Nguyễn Đình Liên (Khoa Ngoại – BV Đại học Y Hà Nội)
Ths.BS Nguyễn Đình Liên (khoa ngoại – BV Đại học Y Hà Nội) cho biết, cách đây vài ngày, trực tiếp bác sĩ Liên cùng các đồng nghiệp của mình vừa xử lý cho một trường hợp bị ẩn tinh hoàn bẩm sinh, nhưng sau 34 năm mới được phẫu thuật.
Theo BS Liên, trường hợp này người bệnh biết mình bị ẩn tinh hoàn từ khi lên 9-10 tuổi, nhưng vì xấu hổ nên không dám chia sẻ với ai. Cho đến tận bây giờ, khi đi khám được các bác sĩ tư vấn đề việc, không điều trị sẽ có nguy cơ bị tinh hoàn, thì người bệnh mới đến BV Đại học Y Hà Nội phẫu thuật.
(Ảnh minh hoạ)
Tinh hoàn ẩn để lại nhiều biến chứng nguy hiểm.
Chia sẻ với chúng tôi về nguyên nhân khiến nhiều người phát hiện ra tình trạng ẩn tinh hoàn muộn, Ths. Liên cho biết: “Đó là do việc giáo dục sức khỏe sinh sản của chúng ta còn thiếu và yếu. Cái thiếu và yếu này không chỉ ở các bậc phụ huynh, mà một số cán bộ y tế (bà đỡ) ở vùng sâu vùng xa cũng không nắm được những tác hại của tinh hoàn ẩn để tư vấn cho gia đình”.
Qua trực tiếp quá trình khám chữa bệnh, BS Liên đã gặp không ít gia đình, dù phát hiện sớm con bị ẩn tinh hoàn, nhưng chủ quan cho rằng sau một thời gian tinh hoàn sẽ tự xuống, hoặc sợ con nhỏ không dám đưa đi phẫu thuật.
“Điều này hết sức nguy hiểm, vì càng để lâu, nguy cơ xảy ra biến chứng càng cao. Có thể gây tinh hoàn, thậm chí là vô sinh và nguy hiểm hơn nữa là gây nghẹt ruột có thể dẫn tới tử vong”, BS Liên cảnh báo.
Nói về nguyên nhân dẫn đến việc tinh hoàn bị ẩn, BS Liên cho biết, hiện chưa có một nguyên nhân cụ thể nào, mà chỉ có thể xác định được yếu tố nguy cơ đó là: bị viêm nhiễm, sinh non, có yếu tố gia đình.
Vậy làm sao để phát hiện được con bị tinh hoàn ẩn? BS Liên cho rằng, để giải quyết vấn đề này khi mang thai, các bà mẹ hãy đi khám sàng lọc trước sinh để có thể phát hiện dị tật từ trong bào thai.
Ngoài ra, khi đứa trẻ sinh ra, nhân viên y tế cần phải kiểm tra ngay cơ quan sinh sản, xem có đủ tinh hoàn không, có lỗ niệu đạo, hậu môn hay không… Từ đó có những tư vấn kịp thời với gia đình.
Vấn đề quan trọng nhất BS Liên muốn đề cập tới đó chính là, giáo dục sức khỏe sinh sản ngay trong trường học, để học sinh có thể biết được mình có bị khiếm khuyết hay không và sau này khi đến tuổi làm cha, làm mẹ họ nhận thức được vấn đề sàng lọc cho chính con mình.
“Theo tôi, sàng lọc mang tính chất gia đình là quan trọng nhất, vì bố mẹ là người gần và chăm sóc con kỹ lưỡng nhất. Việc sàng lọc đó đôi khi rất đơn giản, nó có thể thực hiện khi tắm hoặc vệ sinh cho con…”, BS Liên cho hay.
Về phương án điều trị, BS Liên cho rằng, với những trường hợp bị ẩn tinh hoàn thì phẫu thuật là phương pháp tối ưu và được thực hiện càng sớm càng tốt. Đối với trẻ, khi được 6 tháng tuổi trở lên đã có thể phẫu thuật được.
Khi tắm cho con mẹ nhớ phải làm 1 việc hết sức quan trọng này để phát hiện kịp thời nha.
Cách đơn giản nhất để nhận biết tinh hoàn ẩn là trong quá trình tắm cho bé, mẹ nên massage nhẹ ở cơ quan sinh dục của trẻ để khảo sát.
– Sờ bìu của bé khi đứng mà không thấy tinh hoàn.
– Khi bé nằm, sờ lên vùng bẹn có thể thấy có một khối cộm nhỏ di động.
– Sưng, đỏ (thường ở vùng bẹn).
– Khi mẹ sờ trẻ thấy đau và không cho sờ
– Hay quấy khóc
– Trẻ đột nhiên đau thắt dữ dội vùng tinh hoàn ẩn (thường ở vùng bẹn).